Handhaving in Nederland
Over het interventiebeleid van de NVWA
Een toezichthouder van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) mag aangekondigd of onaangekondigd op bezoek komen voor een reguliere inspectie. De hoeveelheid reguliere inspecties die jaarlijks door de NVWA worden uitgevoerd is in de wet vastgelegd. Als uit de inspectie blijkt dat u een overtreding heeft begaan, kunnen er corrigerende en sanctionerende maatregelen getroffen worden.
Een toezichthouder die naar uw bedrijf komt, heeft het bedrijf uit een steekproef getrokken. De bedrijven in deze steekproef zijn door de NVWA al gecategoriseerd als bedrijven die een mogelijk risico vormen voor de voedselveiligheid. Het kan ook zijn dat de NVWA u bezoekt naar aanleiding van een melding die door een consument is gemaakt over uw bedrijf. Misschien is de consument ziek geworden van het eten in uw restaurant of vindt de consument dat u onhygiënisch of dieronvriendelijk te werk gaat.
Stap 1. Op gesprek met de toezichthouder
De toezichthouder gaat met u in gesprek en licht toe welke overtredingen u heeft begaan.
Stap 2. Rapport van Bevindingen
Naar aanleiding van de inspectie wordt door de toezichthouder een Rapport van Bevindingen opgesteld. In dit rapport staat beschreven welke overtreding u heeft begaan en waarom dit als een overtreding wodt beschouwd. U krijgt de kans om binnen een beperkte tijd een verklaring bij te voegen in het rapport. Deze verklaring kan de NVWA helpen bij het beslissen over de juiste interventie.
Stap 3. Beoordeling van het RvB door juristen
In de wet staat vastgelegd dat de persoon die is aangesteld als toezichthouder niet dezelfde persoon mag zijn die het RvP beoordeelt. Dit wodt door een team binnen de NVWA gedaan die handelt namens de Minister van Juridische Zaken. Het RvB wordt geanalyseerd en er wordt vastgesteld of de beoordeling van de toezichthouder een terechte is.Stap 4. Een voornemen tot het opleggen van een boete
Welke interventie wordt toegepast, is afhankelijk van de aard van de overtreding, de ernst, de omvang en de voorgeschiedenis van de overtreder. Het kan zijn dat naar aanleiding van het rapport is besloten slechts een waarschuwing te geven. Binnen 3 maanden van de eerste inspectie wordt dan een herinspectie gedaan. Hier wordt gecontroleerd of het bedrijf de maatregelen ter harte heeft genomen. Als dit niet is gebeurt of als er sprake is van een ernstige overtreding, kan ervoor gekozen worden nog strenger op te treden.
In het geval van een sanctionerende maatregel als een boete, wordt eerst een voorlopige boete toegestuurd via de post. U krijgt hierbij de kans om bezwaar te maken door het indienen van een zienswijze. Dit wordt meegenomen in de definitieve beslissing.
Stap 5. U krijgt een definitieve boete
Nadat u uw zienswijze heeft ingediend, wordt er een definitieve beslissing genomen. In een enkel geval kan een zienswijze de aanleiding zijn om u (gedeeltelijk) van uw boete te ontzien. U kunt tegen de boetebeschikking een bezwaar indienen. Boetes bij de NVWA kunnen van 500 Euro oplopen tot 820.000 Euro afhankelijk van de casus.De NVWA heeft een uitgebreid document gepubliceerd waarin het gevoerde interventiebeleid uiteen wordt gezet. Kort gezegd is het type interventie afhankelijk van de aard van de overtreding, de ernst, de omvang en de voorgeschiedenis van de overtreder. Op basis van deze gegevens kom je terecht in een van de 4 klassen van overtredingen. Interventies worden hierop gebaseerd. Een uitgebreid overzicht van interventies per klasse overtreding is te vinden op Rijksoverheid.nl. Omdat het domein van de NVWA erg breed is, is erop Rijksoveheid.nl ook een uitgebreide lijst beschikbaar gesteld met interventies per onderwerp (denk hierbij aan ‘Diervoeder’, maar ook ‘Tabak en rookwaren’ en ‘Levensmiddelen microbiologie’).
De NVWA kan gebruik maken van twee verschillende soorten maatregelen:
Corrigerende maatregelen
Een corrigerende maatregel wordt door de NVWA ingezet om de gevolgen van de overtreding op te heffen. Ook moeten deze maatregelen ervoor zorgen dat nieuwe overtredingen voorkomen worden. Daarmee worden de risico’s voor voedselveiligheid van mens, dier en milieu weggenomen. Corrigerende maatregelen lopen uiteen in ernst van een waarschuwing of het geven van een opdracht tot het verbeteren van hygiënische procedures tot een last onder dwangsoms, het sluiten van een bedrijf, het schorsen of intrekken van vergunningen of erkenningen en het in officiële bewaring plaatsen van onveilige producten.Sanctionerende maatregelen
Deze interventies hebben tot doel het bedrijf te straffen en af te schrikken. Voorbeelden van sanctionerende interventies zijn een bestuurlijke boete of bestuurlijke strafbeschikking. Bij ernstige overtredingen kan een Proces Verbaal worden opgesteld. In dit geval wordt de overtreding niet langer door de NVWA, maar door het Openbaar Ministerie opgepakt.
De aard van de overtreding, de ernst, de omvang en de voorgeschiedenis hebben invloed op welke klasse overtreding u begaat. Dit vormt de basis voor de toegepast interventies. Interventies kunnen worden toegepast naar aanleiding van een reguliere inspectie, maar de NVWA kan ook besluiten de NVWA Inlichtingen- en opsporingsdienst (IOD) in te schakelen. Deze organisatie richt zich op de complexere, georganiseerde en ernstige overtredingen zoals grootschalige fraude met vlees, subsidiefraude of illegale handel en spoort deze organisaties op door middel van onderzoek.
Klasse A. Bij het begaan van ernstige overtredingen of misdrijven
In deze klasse van overtredingen ligt de volledige regie bij het IOD voor het opsporen en ingrijpen. Zij houden de bedrijven in de gaten door middel van verscherpt toezicht waarbij frequente inspecties worden gedaan op de bedrijfsvloer of herhaaldelijk producten van het bedrijf in het laboratorium worden geanalyseerd. Na afloop van dit toezicht wordt een strafrechtelijk onderzoek opgesteld en worden corrigerenden en/of sanctionerende interventies opgezet in overleg met het Openbaar Ministerie. Deze interventies zijn gericht op het herstel van de overtreding of het misdrijf.
Klasse B. Bij het begaan van ernstige overtredingen of misdrijven
Onder deze klasse vallen de ernstige overtredingen of misdrijven waarbij slechts beperkte of geen inzet van het IOD benodigd is. Sanctionerende of corrigerende interventies zijn erop gericht om de gevolgen van de overtredingen te verhelpen en de risico’s op toekomstig overtredingen te verminderen.De Marsroute - Interventie bij herhaaldelijke overtredingen
Bij herhaaldelijke overtredingen (Klasse A en B) kan een bedrijf geclassificeerd worden als een ‘notoire overtreder’. Je komt dan op een soort zwarte lijst te staan waarbij je de Marsroute in gaat. De Marsroute bestaat uit gesprekken gericht op de verbetering van bedrijfsprocessen en voedselonveilige producten. Herinspecties zijn voor de rekening van de ondernemer. Bij het uitblijven van verbeteringen, kan de NVWA ervoor kiezen het bedrijf stil te leggen, geheel of gedeeltelijk te sluiten of het verbieden om levensmiddelen te verkopen. De sluiting van het bedrijf wordt vervolgens dagelijks door de NVWA gecontroleerd. Als het bedrijf besluit open te gaan, kan een dwangsom worden opgelegd.
Een bedrijf dat de Marsroute doorlopen heeft wordt in een periode van 8 maanden nog regelmatig geïnspecteerd. Bij voldoende structurele verbetering zal het bedrijf weer vallen onder regulier toezicht.Klasse C. Bij het begaan van een overtreding
Binnen deze klasse wordt een waarschuwing gegeven door de NVWA. Daarnaast worden corrigerende maatregelen opgelegd om ervoor te zorgen dat de gevolgen van de overtreding worden verholpen en om de toekomstige risico’s in te perken. De NVWA zal naar aanleiding van de inspectie ook nalevingshulp bieden en een herinspectie uitvoeren binnen een termijn van 3 maanden. Nalevingshulp is het bieden van informatie en het ondersteunen van een ondernemer bij het naleven van de regels. De herinspectie is erop ingericht om te controleren of de ondernemer de regels naar aanleiding van de adviezen ter harte neemt.Klasse D. Bij het begaan van een bescheiden overtreding
In deze klasse wordt simpelweg een mededeling gedaan. Hierbij zal niet binnen 3 maanden een herinspectie plaatsvinden, maar wordt tijdens een volgende reguliere inspectie gecontroleerd of de overtreding is opgeheven. Bij een eventuele herhaling, kunnen interventies uit Klasse C worden toegepast.
